Μοναδικό σε παγκόσμια κλίμακα το περιβάλλον του ηφαιστείου του Κολούμπο στη Σαντορίνη

 

Μικροβιακό παράδεισο χαρακτηρίζει σε συνέντευξη της στο Santorini Magazine η υπεύθυνη της ερευνητικής ομάδας από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας & Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του ΕΛΚΕΘΕ , Παρασκευή Πολυμενάκου,  το περιβάλλον στο υποθαλάσσιο Ηφαίστειο του Κολούμπο στη Σαντορίνη.

 

Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports του εκδοτικού ομίλου Nature , η ομάδα έρευνας από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) αποκάλυψε την ύπαρξη βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα που απασχολούν τους επιστήμονες την τελευταία δεκαετία είναι η διασπορά και η ανθεκτικότητα των μικροβίων και των επικίνδυνων για την ανθρώπινη υγεία μολυσματικών ασθενειών. Η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών και οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια αυξάνονται συνεχώς.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν τα δείγματα που συνέλεξαν και βρήκαν ότι διαθέτουν αρχαίους μηχανισμούς στο γονιδίωμα τους, που τα κάνει ανθεκτικά σε μια σειρά περιβαλλοντικών στρεσογόνων παραγόντων, όπως υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και όξινες συνθήκες που επικρατούν στον Κολούμπο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι οι ίδιοι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται και δημιουργούν αυτήν την ανθεκτικότητα απέναντι στα αντιβιοτικά.

Με βάση την πρόσφατη έρευνα και τα ευρήματα από το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο οι επιστήμονες είναι σε θέση να ελπίζουν ότι θα δώσουν λύση στο άμεσο μέλλον σε αυτό το μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα. Τα ευρήματα σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναλύσεις των μικροβίων δείχνουν ότι μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην Βιοτεχνολογία στους τομείς της Βιοϊατρικής και της Βιοενέργειας κ.α. Μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των αντιβιοτικών αλλά και στην ανάπτυξη στρατηγικής που θα μπορεί να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα στο μέλλον.

Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο δίνει στοιχεία και   για άλλα ερωτήματα, αναφέρει η Παρασκευή Πολυμενάκου στο Santorini Magazine, όπως το αν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες. Οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον του Κολούμπο είναι ιδανικές, για να πάρουμε στοιχεία τα οποία θα επιτρέψουν μέσω της μελέτης να αποκωδικοποιήσουμε καλύτερα ανάλογα ακραία περιβάλλοντα στο σύμπαν, καθώς έχουν πολλές ομοιότητες όπως για παράδειγμα ο πλανήτης Άρης .

Σημειώνει ότι ο κρατήρας του ηφαιστείου έχει διάμετρο 1.700 μέτρα και αναπτύσσονται θερμοκρασίες έως και 220 βαθμούς κελσίου ενώ δεν παρατηρείται κανενός είδους ανώτερη ζωή  παρά μόνο τα μικρόβια καθώς οι συνθήκες είναι εξαιρετικά ακραίες.

Η Κλιματική Αλλαγή είναι ένα άλλο θέμα που μπορούν τα νέα ευρήματα να διερευνήσουν με βάση τα δεδομένα. Ο τρόπος με τον οποίο προσαρμόζονται τα μικρόβια σ αυτές τις ακραίες συνθήκες μας δίνουν στοιχεία που σίγουρα είναι σημαντικά  για την αντιμετώπιση της, αναφέρει η επιστήμονας.

Η επικεφαλής των μικροβιολογικών ερευνών Παρασκευή Πολυμενάκου, μας αποκάλυψε επίσης πως το ηφαίστειο του Κολούμπο είναι μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο, στο οποίο υπάρχουν τόσο ακραίες συνθήκες και με τέτοιο πλήθος μικροβίων , επισημαίνοντας ότι είναι ένας παράδεισος για κάθε επιστήμονα.

 

“Σε ένα γραμμάριο δείγματος ανιχνεύει κανείς έως και 50.000 μικρόβια κάτι το οποίο είναι εντυπωσιακό και σπάνιο”

 

Στην έρευνα δεν εξετάστηκε μόνο το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο αλλά και η Καλντέρα της Σαντορίνης , εξετάστηκαν οι διαφορές και τα στοιχεία που δίνουν τα δύο ηφαιστειακά περιβάλλοντα.

Το επόμενο βήμα είναι η ανάπτυξη μιας  Mικροβιολογικής  βιβλιοθήκης  η οποία μέσω των αναλύσεων θα δώσει απαντήσεις σε πλήθος ερωτημάτων.

Στην επιστημονική ομάδα που πραγματοποίησε και  δημοσίευσε την έρευνα  συμμετέχει και η   Εύη Νομικού Αναπλ.Καθηγήτρια Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Ε. Κ.Π. Α.  Η κ.Νομικού συμμετέχει σε όλες τις έρευνες  που έχουν πραγματοποιηθεί από το 2006 μέχρι σήμερα στα ηφαίστεια της Σαντορίνης, σε πρόσφατη δήλωση της για την συγκεκριμένη έρευνα  αναφέρει ότι  ” Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο αποτελεί για μας ένα μοναδικό φυσικό εργαστήριο και πρέπει να παρακολουθείται σε τακτική βάση με εξειδικευμένα επιστημονικά μηχανήματα θαλάσσιας τεχνολογίας, γιατί ως ζωντανός οργανισμός «αναπνέει» δίπλα στη Σαντορίνη».

Η  δράση της ερευνητικής ομάδας  δεν σταματάει εδώ,  μέσα στο 2021 αναμένονται νέες αποστολές για δειγματοληψίες και περαιτέρω έρευνες.