Μια αιματοβαμμένη σκακιέρα: Οι κινήσεις των «παικτών» και η νέα σύρραξη
Η στάση Ιράν, Τουρκίας και Σαουδικής Αραβίας μπροστά στον φόβο για νέα μεγάλης κλίμακας ένταση στη Μέση Ανατολή.
Με την αιφνιδιαστική της επίθεση κατά του Ισραήλ, η Χαμάς έστρεψε βίαια τα βλέμματα του κόσμου πίσω στο παλαιστινιακό ζήτημα, επιφέροντας, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, σοβαρό πλήγμα -μεταξύ πλείστων άλλων- στη δυναμική που είχε διαμορφωθεί για τη σύναψη συμφωνίας-«ορόσημο» μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ.
Η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν -ενός από τους βασικούς υποστηρικτές της Χαμάς, που βρίσκεται πλέον σε τροχιά συμφιλίωσης με το Ισραήλ του Μπενιαμίν Νετανιάχου- απέφυγε να καταδικάσει την ισλαμιστική παλαιστινιακή οργάνωση και να μιλήσει για «τρομοκρατία».
Η επιδοκιμασία όμως των επιθέσεων από το Ιράν -επίσης υποστηρικτή και χρηματοδότη της Χαμάς, ορκισμένο εχθρό του Ισραήλ και μέχρι πρότινος της Σαουδικής Αραβίας, περιφερειακής της αντιπάλου με την οποία τα βρήκε σχετικά πρόσφατα με τη μεσολάβηση της Κίνας- τροφοδοτεί και ενισχύει εικασίες και υποψίες ότι το σιιτικό θεοκρατικό καθεστώς υποδαυλίζει, αν μη τι άλλο, την κατακόρυφη κλιμάκωση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης, με στόχο και να αποτρέψει την ομαλοποίηση των σχέσεων Ριάντ-Τελ Αβίβ.
«Υποστηρίζουμε τις αξιέπαινες επιχειρήσεις “Καταιγίδα Αλ Άκσα”» και τους Παλαιστίνιους μαχητές «μέχρι την απελευθέρωση της Παλαιστίνης και της Ιερουσαλήμ», έσπευσε να διαμηνύσει χθες η Τεχεράνη μέσω ανώτατου συμβούλου του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. «Η σημερινή [σ.σ. χθεσινή] επιχείρηση δημιούργησε μια νέα σελίδα στο πεδίο της αντίστασης και της ένοπλης επιχείρησης κατά των κατακτητών», δήλωσε εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου. Εξωτερικών. Λίγες μέρες νωρίτερα, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν είχε αναρτήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Το καθεστώς του σφετεριστή [Ισραήλ] φτάνει στο τέλος του. Σήμερα, η παλαιστινιακή νεολαία και το κίνημα ενάντια στην καταπίεση, ενάντια στην κατοχή της Παλαιστίνης είναι πιο ενεργητικό, πιο ζωντανό και πιο προετοιμασμένο από ποτέ τα τελευταία 70 ή 80 χρόνια. Θεού θέλοντος, το κίνημα θα πετύχει τους στόχους του».
Η δε υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ έκανε λόγο για «μια αποφασιστική απάντηση στη συνεχιζόμενη κατοχή του Ισραήλ και ένα μήνυμα σε όσους επιδιώκουν την εξομάλυνση με το Ισραήλ».
Από την πλευρά του, το σαουδαραβικό βασίλειο είχε προειδοποιήσει για την «εκρηκτική κατάσταση, ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης κατοχής και της στέρησης των νόμιμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού», αντέδρασε χθες το ΥΠΕΞ στο Ριάντ. Η δήλωση ερμηνεύτηκε ως απόπειρα να διαλυθεί η εντύπωση ότι το βασίλειο θα έδινε προτεραιότητα στην ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ έναντι της στήριξης στον αγώνα των Παλαιστινίων. «Η κατάσταση αυτή έκανε τη Σαουδική Αραβία να επιστρέψει στον παραδοσιακό της ρόλο», ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σαουδάραβας αναλυτής Αζίζ Αλγασιάν. «Ο Νετανιάχου έβαλε ένα ακόμη εμπόδιο σε αυτές τις συνομιλίες εξομάλυνσης, επειδή είπε ότι αυτό είναι τώρα ένας πόλεμος. Δεν προβλέπω η εξομάλυνση να γίνεται με φόντο έναν πόλεμο».
«Δεν ήταν πολύ καιρό πριν που γίνονταν τηλεμαραθώνιοι στη Σαουδική Αραβία για την υποστήριξη βομβιστών αυτοκτονίας της Χαμάς», θύμιζε ο Στίβεν Κουκ από το αμερικανικό think tank «Council on Foreign Relations», επισημαίνοντας πρόσφατη δημοσκόπηση που έδειχνε ότι μόλις 2% των Σαουδαραβων στηρίζουν την ομαλοποίηση των σχέσεων με το Τελ Αβίβ. «Κάθε μέρα ερχόμαστε και πιο κοντά», έλεγε πάντως τον περασμένο μήνα στο αμερικανικό Fox News για το Ισραήλ ο Σαουδαράβας πρίγκιπας-διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, επιμένοντας παράλληλα ότι το παλαιστινιακό ζήτημα παραμένει υψηλή προτεραιότητα για τον γηραιό πατέρα του, βασιλιά Σαλμάν.
Η πρωτοφανής εισβολή της Χαμάς ωστόσο έστρεψε απότομα τα φώτα της δημοσιότητας στις χρόνιες ανεπίλυτες διαφορές μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων και «κατέστησε δυσκολότερο να κρύβουμε αυτά τα περίπλοκα ζητήματα κάτω απ’ το χαλί, όπως έκαναν οι συμφωνίες του Αβραάμ το 2020», εκτιμά ο Μπράιαν Κατούλις από το Middle East Institute στην Ουάσινγκτον. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ευελπιστεί ότι οι συμφωνίες του Αβραάμ (για την ομαλοποίηση των σχέσεις του Ισραήλ με ορισμένες αραβικές χώρες, που υπογράφτηκαν επί προεδρίας Τραμπ) έδειξαν ότι η λύση των δύο κρατών για το παλαιστινιακό είναι νεκρή και ότι το μέλλον περνάει μέσα από τις σχέσεις με τους Άραβες του Κόλπου, οι οποίοι μοιράζονται την εχθρότητα του Ισραήλ απέναντι στο Ιράν.
Με την ανάμιξη ή μη της Τεχεράνης, η Χαμάς μπορεί να εξαπέλυσε την επίθεση εν μέρει λόγω και του φόβου μιας «διαφαινόμενης περαιτέρω περιθωριοποίησης της παλαιστινιακής υπόθεσης στα μάτια των Παλαιστινίων», αν η Σαουδική Αραβία αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ, εκτιμά ο Γιουστ Χίλτερμαν, διευθυντής για τη Μέση Ανατολή στο International Crisis Group. Προβλέπει ότι με την ανελέητη απάντηση του Τελ Αβίβ τα αραβικά κράτη πιθανότατα θα νιώσουν υποχρεωμένα να ακολουθήσουν μια πιο σκληρή γραμμή, που να συνάδει και με το κοινό αίσθημα. Ηδη διαδηλώσεις αλληλεγγύης στη Χαμάς έγιναν σήμερα σε Τουρκία, Συρία, Λίβανο και Ιράκ.
Οι σχέσεις της Χαμάς και του Ιράν είχαν μπει σε φάση έντασης όταν ξέσπασε ο εμφύλιος στη Συρία, με την Τεχεράνη να υποστηρίζει το καθεστώς Άσαντ και την παλαιστινιακή οργάνωση να υποστηρίζει τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες. Η Χαμάς είχε έρθει τότε πιο κοντά στη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, τελικά όμως αποκατέστησε τους δεσμούς της με την Τεχεράνη. Αν και οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι είναι «πολύ νωρίς» ακόμα για να πουν με βεβαιότητα αν το Ιράν εμπλέκεται άμεσα στην εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ, στελέχη της οργάνωσης αναγνώριζαν ότι υπήρξε κάποιους είδους συνδρομή από ιρανικής πλευράς.
Παρότι ως τώρα δρούσε κυρίως με επιθέσεις αυτοκτονίας και εκτοξεύσεις ρουκετών, η Χαμάς αυτή τη φορά «μπαίνει βαθιά μέσα στο Ισραήλ και πραγματοποιεί μια επιχείρηση που σηματοδοτεί μια σημαντική απόκλιση. Αυτό πλήττει την καρδιά των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. Πλήττει την καρδιά του Ισραήλ. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με οτιδήποτε έχουμε δει από τη Χαμάς στο παρελθόν. Και καταδεικνύει μια στρατηγική απόφαση που έλαβε η οργάνωση, η οποία δεν νομίζω ότι θα γινόταν χωρίς τους προστάτες της στην Τεχεράνη», δήλωνε στο Politico ο Τζόναθαν Σάνζερ από το Foundation for the Defense of Democracies. «Υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το αν άλλα μέτωπα θα γίνουν τώρα θερμά. […] Η Δυτική Όχθη θα γίνει θερμή; Θα ενεργοποιηθούν σιιτικές πολιτοφυλακές σε μέρη όπως η Συρία; Θα εμπλακεί η Χεζμπολάχ; Θα δούμε τις επόμενες ώρες ή μέρες που θα έρθουν».
Πηγή: efsyn.gr
