Η Αιμοδοσία στη Σαντορίνη- Τα αποτελέσματα μελέτης στους εθελοντές αιμοδότες
Αιμοδοσία στο ελληνικό νησί της Σαντορίνης: Β12 σε επαναλαμβανόμενους αιμοδότες με αποδεκτά επίπεδα αιμοσφαιρίνης για αιμοδοσία
Εδώ και 32 χρόνια, οι κάτοικοι του ελληνικού νησιού της Σαντορίνης δίνουν εθελοντικά αίμα δύο φορές το χρόνο (άνοιξη-φθινόπωρο). Συγκεντρώνονται περίπου 1600 μονάδες αίματος ετησίως, οι οποίες αυξάνονται σε πάνω από 2000 μονάδες μετά την εισαγωγή μιας τρίτης εκδήλωσης αιμοδοσίας που ξεκίνησε το 2023.
Η ανεπάρκεια σιδήρου έχει αναγνωριστεί ως αποτέλεσμα της επανειλημμένης δωρεάς ολικού αίματος. Αυτό μπορεί να μην είναι εμφανές από τις μετρήσεις αιμοσφαιρίνης (Hb) πριν από την αιμοδοσία- ως εκ τούτου, τα κέντρα αιμοδοσίας θα πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την ελαχιστοποίηση του προβλήματος αυτού και την προστασία της υγείας των δοτών.
Σε πρόσφατη μελέτη των επαναλαμβανόμενων αιμοδοτών εξετάστηκε η κατάσταση του σιδήρου (μέτρηση του επιπέδου φερριτίνης-FER) και άλλων αιματινινών (φυλλικό οξύ ορού-FA και βιταμίνη Β12) σε σχέση με το ιατρικό ιστορικό του αιμοδότη και τη συχνότητα της αιμοδοσίας ολικού αίματος για μια περίοδο 5 ετών.
Στην μελέτη που υπογράφουν Β.Παπαροϊδάμη, Γ. Μπόλλας, Σ. Παπανικολοπούλου, Φ. Χρυσού, C. Richardson, Ε. Σαββίδο1, Σ. Χριστόπουλος, Μ. Γκίκα, Κ. Μακρή, Γ. Πολίτης
ΜονάδαΤράπεζαςΑίματος, Γενικό Νοσοκομείο Ερυθρού Σταυρού “Κοργιαλένειο-Μπενάκειο”,Εργαστήριο Αιματολογίας και Βιοπαθολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Θήρας, Σαντορίνη,
το ιατρικό προσωπικό αξιολόγησε τους υποψήφιους δότες με σύντομο ιατρικό ιστορικό, παρατήρηση και απλές εξετάσεις, όπως η μέτρηση της αιμοσφαιρίνης με μη επεμβατικό μετρητή αιμοσφαιρίνης.
Τα άτομα που είχαν δωρίσει 8 φορές ή περισσότερες από την άνοιξη του 2018 ήταν επιλέξιμα για τη μελέτη αυτή. Τα επίπεδα Hb, αιματοκρίτη (Hct), FER, FA και B12 των συμμετεχόντων μετρήθηκαν με αυτοματοποιημένο αναλυτή στο ίδιο εργαστήριο.
Τι έδειξε η μελέτη
Από τους 854 εθελοντές της Άνοιξης 2023, οι 764 ήταν ιατρικά κατάλληλοι και οι 90 (11%) ακατάλληλοι για αιμοδοσία. Η χαμηλή Hb ήταν ο λόγος άρνησης αιμοδοσίας σε 18 υποψήφιους αιμοδότες (άνδρες, Μ: 5, γυναίκες, F: 13) με μέση ηλικία 37 ετών (εύρος: 19-54).
Από τους 764 αιμοδότες, 131 (Μ: 104, Γ: 27- διάμεση ηλικία 47, εύρος 29-65 ετών) αιμοδότησαν 8 έως 12 φορές. Η διάμεση τιμή του FER ήταν 43,0 (3,0-392,0 μg/L) και 13 (10 %) δότες (Μ: 8, F: 5) είχαν χαμηλά επίπεδα (< 15,0 μg/L) . Η διάμεση FA ήταν 7,4 (2,2-24,1ng/dL). 5 δότες (4 %, M: 5) είχαν χαμηλά επίπεδα FA (<3,1 ng/mL) και 4 (3 %, F: 4) είχαν υψηλά επίπεδα (>20,5 ng/mL).
Η διάμεση τιμή της Β12 ήταν 282,0 (67,0-760,0pg/ml)- 17 (13 %- M:14, F:2) είχαν χαμηλά επίπεδα (Πίνακας 1.). Από τους 21 εθελοντές που είχαν δώσει σε όλες τις τελευταίες 12 εκδηλώσεις, 6 (M: 4, F: 2) είχαν χαμηλή FER, ένας (M:1) είχε χαμηλή FA και δύο (M:2) είχαν χαμηλή B12 (Πίνακας 2.).
Οι τιμές FER (p=0,15) και B12 (p=0,33) δεν διέφεραν στατιστικά σημαντικά ανάλογα με το φύλο, αλλά η FA ήταν χαμηλότερη στους άνδρες (p<0,001). Η λογιστική παλινδρόμηση έδειξε στατιστικά σημαντική (p=0,012) σχέση της χαμηλής FER με τον αριθμό των δωρεών. Το ποσοστό με χαμηλή ΦΑ αυξήθηκε από 4,1% (8-9 δωρεές) σε 8,2% (10-11 δωρεές) και 28,6% (12 δωρεές).
Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι μια τρίτη ετήσια εκδήλωση αιμοδοσίας μπορεί να προγραμματιστεί με ασφάλεια. Σκοπεύουμε να προτείνουμε τη συμπερίληψη των μετρήσεων FER, FA, B12 στον ετήσιο έλεγχο των επαναλαμβανόμενων αιμοδοτών.
Θα μπορούσε να συνταγογραφηθεί συμπληρωματικός σίδηρος, FA, B12 και να υιοθετηθεί μια πολιτική διαστήματος αιμοδοσίας καθοδηγούμενη από τη φεριτίνη.
Μια εξήγηση για τα αποτελέσματα της μελέτης είναι πως η εαρινή αιμοδοσία ακολουθεί το Ορθόδοξο Πάσχα, πριν από το οποίο πολλοί άνθρωποι απέφευγαν το κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα που περιέχουν σίδηρο ή Β12 για πάνω από 40 ημέρες. Η εν λόγω νηστεία θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο ερωτηματολόγιο επιλογής του δότη και στη στρατηγική αντικατάστασης του σιδήρου και της φερριτίνης στους επαναλαμβανόμενους δότες.
Πότε θα γίνει η επόμενη εθελοντική αιμοδοσία της Τράπεζας Αίματος Σαντορίνης
Η επόμενη αιμοδοσία της Τράπεζας Αίματος Σαντορίνης θα πραγματοποιηθεί από τις 10-20 Μαϊου. Το αναλυτικό πρόγραμμα της αιμοδοσίας θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα.
