Μία βίλα στο κατώφλι του εθνικού πάρκου Βόρειας Πίνδου

 

Ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός κτίζει το σπίτι του στο κατώφλι του δρυμού Βόρειας Πίνδου, χρησιμοποιώντας δρόμο μέσα στην προστατευόμενη περιοχή. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δίνουν μάχη για να μην το ολοκληρώσει, αλλά οι κρατικές υπηρεσίες κάνουν ό,τι μπορούν προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Την περασμένη Τετάρτη, όταν τα σωματεία Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και Καλλιστώ (Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία της Άγριας Ζωής και της Φύσης) κατάφεραν επιτέλους να δικασθεί από το Ε’ τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας η αίτηση που έκαναν για την ακύρωση του δασικού χάρτη για το Μεγάλο Πάπιγκο, της οικοδομικής άδειας για τη βίλα του εφοπλιστή Αντώνη Λαιμού στο γραφικό χωριό του Ζαγορίου και μίας άλλης σειράς πράξεων του υπουργείου Πολιτισμού με τις οποίες «νομιμοποιείται» η κατασκευή, ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ Χρίστος Ντουχάνης ρώτησε τον νομικό παραστάτη των οργανώσεων, Γιώργο Πολίτη, έναν παθιασμένο ορειβάτη και πεζοπόρο στο Ζαγόρι, αν η αμφισβήτηση των δασικών χαρτών «θα συνέφερε οργανώσεις σαν εκείνες που εκπροσωπεί».

Ο Πολίτης σκέφτηκε την απάντησή του, σε μια διαδικασία που δεν μοιάζει με εκείνη των ποινικών δικαστηρίων, αφού ο διάλογος μεταξύ έδρας και διαδίκων είναι πολύ πιο ζωντανός και ουσιαστικός: «Αν η αμφισβήτηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, ναι», είπε ο νομικός παραστάτης των σωματείων.

Μία παλιότερη υπόθεση

Σε μία άλλη απόφαση για τους δασικούς χάρτες που δημιούργησε νομολογία, ο Σύμβουλος Επικρατείας Χρίστος Ντουχάνης είχε αποφασίσει ότι σε κάποιες περιπτώσεις θα ήταν δυνατή η «μετακίνηση» των ορίων των δασικών χαρτών. Συγκεκριμένα, το 2021 ο Ντουχάνης είχε κρίνει πως, εν ονόματι των αγροτικών δραστηριοτήτων, θα έπρεπε κάποιες εκτάσεις που είχαν συμπεριληφθεί στους δασικούς χάρτες να εξαιρεθούν από την αυξημένη συνταγματική προστασία, επειδή συμπεριλαμβάνονταν σε χάρτες με βάση τους οποίους ο ΟΠΕΚΕΠΕ
διένειμε ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Το αίτημα, που δέχτηκε το ΣτΕ, είχε υποστηρίξει τότε η περιφέρεια Ηπείρου.

Η υπόθεση του ακινήτου Λαιμού

Τα δύο σωματεία σπάνια ασχολούνται με ζητήματα νομοθεσίας χρήσης γης μέσα σε οικισμούς. Αλλά η υπόθεση του ακινήτου Λαιμού στο Πάπιγκο είναι κάτι διαφορετικό, αναφέρει ο Τάσος Τέλογλου στο Insidestory.gr

Ο εφοπλιστής αγόρασε τον Αύγουστο του 2019 και την επόμενη χρονιά επτά στρέμματα στο Μεγάλο Πάπιγκο. Οι δασικοί χάρτες που είχαν βγει το 2018 έδειχναν τα ακίνητα που είχε αγοράσει μέσα στα όρια του οικισμού. Αλλά μέχρι τότε οι άδειες εκδίδονταν επί τη βάσει μιας νομαρχιακής απόφασης του 1990, στην οποίαν τα συγκεκριμένα ακίνητα ήταν έξω από τον οικισμό. Ο νομικός παραστάτης του Λαιμού Βασίλης Παπαδημητρίου είπε στη δίκη του ΣτΕ ότι, επειδή η πράξη δεν συνοδεύεται από χάρτη, τα όρια δεν είναι ακριβή. Το κέντρο της συνοικίας, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, απεικονίζεται 350 μέτρα μακριά από την πραγματική της θέση. Στις αρχές του 2021 ο Δήμος Ζαγορίου ζητάει την επανεξέταση των ορίων του οικισμού για να διορθωθούν «λάθη».

Έναν χρόνο αργότερα, το 2021, ο Λαιμός τελεί τον γάμο του στο ακίνητο που είχε αγοράσει και ανακοινώνει την πρόθεσή του να κτίσει.

Τον Σεπτέμβριο του 2021 εκδίδεται η οικοδομική άδεια. Η ΕΛΛΕΤ στην Αθήνα καθυστερεί να αντιδράσει, σε αντίθεση με το τοπικό της παρακλάδι στην Ήπειρο, που θεωρεί ότι με την έκδοση οικοδομικής άδειας εκτός ορίων του οικισμού δημιουργείται ένα προηγούμενο.

Η αίτηση ακύρωσης των οικοδομικών αδειών γίνεται με εξάμηνη καθυστέρηση σε σχέση με την έναρξη των οικοδομικών εργασιών. Φυσικά η πλευρά Λαιμού επικαλείται την καθυστέρηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα της οικοδομικής άδειας. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας εμφανίζονται και δικηγόροι που εκπροσωπούν κατοίκους του Μεγάλου Πάπιγκου, που όχι μόνο θέλουν να κτίσει ο Λαιμός, αλλά διεκδικούν και την επέκταση των ορίων του οικισμού με βάση τα όρια των δασικών χαρτών. Μία δικηγόρος επικαλείται τα όρια του οικισμού πριν την πανούκλα του 19ου αιώνα, όταν το Πάπιγκο είχε περισσότερους κατοίκους από την Αθήνα, ενώ –πιο προσεκτικός– ο συνήγορος του Λαιμού Παπαδημητρίου κάνει λόγο για «τυπική» και «ουσιαστική προστασία» της περιοχής, λέγοντας ότι το σημείο που κτίζει ο Λαιμός «δρυμό δεν το λες».

 

Φυσικά το δικαστήριο θα κοιτάξει τα όρια, θα κοιτάξει το προστατευόμενο αγαθό και το πιθανότερο είναι ότι, επικαλούμενο τον χρόνο που έχει περάσει από την έκδοση των δασικών χαρτών, θα απορρίψει το αίτημα ως προς την ακύρωσή τους, στη λογική της παραπάνω ερώτησης του Ντουχάνη, παραπέμποντας την οικοδομική άδεια σε δικαστήριο της σχετικής αρμοδιότητας (διοικητικό εφετείο). Ως τότε ο Λαιμός θα έχει τελειώσει τα κτίσματά του (ένα από αυτά έχει κηρυχθεί περαιωμένο). Αντίθετα, αν το ΣτΕ δεχθεί τη νομιμότητα της όλης μεθόδευσης, πλάι στον Λαιμό δεν αποκλείεται να εμφανισθεί και άλλος να κτίσει με τον ίδιο τρόπο, με σφραγίδα του ΣτΕ. Χαμένη υπόθεση για τους διαφωνούντες;

Το μαγικό κουμπί

Όσο ο Αντώνης Λαιμός ετοιμαζόταν να κτίσει το σπίτι των ονείρων του απέναντι από τον τοίχο του Ζαγορίου, η «διοίκηση» τού «καθάριζε» τα εμπόδια λες και οδηγείτο από ένα αόρατο χέρι που πατούσε ένα μαγικό κουμπί. Για παράδειγμα, αφού ο Λαιμός είχε κατασκευάσει υπόσκαφο, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς επέτρεψε την κατασκευή υποσκάφων σε παραδοσιακούς οικισμούς.

Σε άλλο παράδειγμα, το υπουργείο Πολιτισμού ενέκρινε την αρχιτεκτονική μελέτη της οικίας, θεωρώντας ότι συνάδει με το καθεστώς ιδιαίτερου φυσικού κάλλους του οικισμού (μάλλον όσοι το αποφάσισαν αυτό δεν πρόσεξαν τον όγκο των κτισμάτων), αυτό όμως έγινε μετά από την έκδοση της οικοδομικής της άδειας. Και το ερώτημα είναι: δεν έπρεπε να προηγηθεί της οικοδομικής άδειας η έγκριση της μελέτης; Δύο από τους εμπλεκόμενους αξιωματούχους του υπουργείου Πολιτισμού είπαν στο inside story ότι «αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει». Οι δύο περιβαλλοντικές οργανώσεις πάντως έχουν ζητήσει από το ΣτΕ να ακυρωθεί και αυτή η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, ενώ ο συνήγορος των Λαιμών Βασίλης Παπαδημητρίου είπε στο ΣτΕ πως η απόφαση ήταν εκ του περισσού, καθώς ακολούθησε την άδεια.

Βλέποντας οι αντίπαλοι της κατασκευής ότι η διοίκηση κινείται στην πλευρά του Λαιμού, αποφασίζουν να θέσουν το ζήτημα της τροφοδοσίας του έργου με υλικά μέσα από δρόμους που περνούν –τουλάχιστον εν μέρει, όπως όλοι ομολογούν– μέσα από την προστατευόμενη ζώνη.

Η μόνη κρατική αρχή που παίρνει θέση στο αν οι οικοδομικές εργασίες του Λαιμού επηρεάζουν την προστατευόμενη ζώνη του εθνικού πάρκου, είναι οι επιθεωρητές περιβάλλοντος Θωμαΐς Δημητρίου και Χρίστος Τσουμάνης, που μετά από σχετική καταγγελία διαπιστώνουν στις 8 Μαρτίου 2022 ότι η χρήση του συγκεκριμένου (δυτικού) αγροτικού δρόμου συνιστά μικρή παράβαση χαμηλού κινδύνου και ζητά να απαγορευτεί η χρήση μηχανημάτων μέσα από τον συγκεκριμένο αγροτικό δρόμο, ο «οποίος είναι εντός της ζώνης A’ της περιοχής προστασίας της φύσης, δηλαδή του πυρήνα του εθνικού πάρκου, όπου επιτρέπεται η διέλευση οχημάτων στις υφιστάμενες οδούς μόνο για τις εργασίες διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος». Όταν αποκλείεται η δυνατότητα να μεταφερθούν υλικά από τον συγκεκριμένο δρόμο, χρησιμοποιείται ένας άλλος αγροτικός δρόμος, που επίσης σύμφωνα με υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος διασχίζει εν μέρει την προστατευόμενη περιοχή. Αλλά και αυτός ο δρόμος διαπιστώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 από τις ίδιες τις υπηρεσίες της περιφέρειας ότι βρίσκεται μέσα στα όρια της ζώνης προστασίας του εθνικού πάρκου.

Η διοίκηση δηλαδή αποφαίνεται ότι ο εργολάβος και ο Λαιμός με τον αδελφό του (έχει το 1% της εταιρείας που κατασκευάζει το ακίνητο), που κτίζουν τα συγκεκριμένα κτίρια, παραβιάζουν ολίγον το νομικό πλαίσιο προστασίας και όπως αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο «προσωρινά» …κάτι σαν «ολίγον έγκυος». Η υπόθεση άγεται σε δικαστήριο ασφαλιστικών μέτρων στα Ιωάννινα. Δικάζεται μετά από αλλεπάλληλες αναβολές την περασμένη Παρασκευή και η διαδικασία διαρκεί πάνω από 4 ώρες.

Στη δίκη ο δικαστής καλείται από τους αιτούντες να απαγορεύσει τη διέλευση βαρέων οχημάτων από την γνωστή γέφυρα στον Βοϊδομάτη, όπου ξαφνικά οι υπηρεσίες της περιφέρειας άλλαξαν τη σήμανση για το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος των οχημάτων που περνούν από αυτήν με κατεύθυνση την οικοδομή των Λαιμών στο Πάπιγκο. Έναντι των 15 τόνων αρχικά, με βάση χαρτί του περιφερειάρχη Αλέκου Καχριμάνη, μπορούν τώρα να περνούν οχήματα 25 τόνων (διαξονικά) και 36 τόνων (τριαξονικά).

Η ανασήμανση της γέφυρας «ευλογήθηκε» από μελετητικό γραφείο της Αθήνας, αλλά τα έγγραφα που εμφανίσθηκαν στο δικαστήριο των Ιωαννίνων έχουν την υπογραφή του περιφερειάρχη και όχι υπηρεσιακών παραγόντων.

Τελικά εχθές δημοσιεύθηκε η απόφαση του δικαστή στα Γιάννενα, με την οποίαν απορρίπτει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ομάδας κατοίκων για τον δρόμο και τη γέφυρα.

Όπως δείχνουν τα πράγματα, οι Λαιμοί θα ολοκληρώσουν ανεμπόδιστοι την κατασκευή του σπιτιού που φτιάχνουν στο Πάπιγκο. Αν όσα προηγήθηκαν είναι μόνο τα προεόρτια μιας γενικότερης χαλάρωσης των κανόνων εις βάρος του περιβάλλοντος, ή απλά το αποτέλεσμα μιας συγκυρίας, θα φανεί τα επόμενα χρόνια. «Αν αυτά συμβαίνουν στο Πάπιγκο φανταστείτε τι συμβαίνει σε άλλες περιοχές της χώρας χωρίς φορείς διαχείρισης και χωρίς το προστατευτικό πλαίσιο ενός πάρκου», μου είπε ο γενικός διευθυντής της Kαλλιστώ, γεωπόνος Σπύρος Ψαρούδας.

 

Πηγή: Τάσος Τέλογλου/insidestory.gr