Απομάκρυνση τεχνητών εμποδίων από ποταμούς: σχέδιο εφαρμογής για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη

Ένα βήμα πιο κοντά στους ποταμούς ελεύθερης ροής: Τέσσερις χώρες ανοίγουν τον δρόμο για την απομάκρυνση φραγμών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες των τελευταίων αιώνων έχουν οδηγήσει σε αλλοίωση των ποταμών της Ευρώπης, με αποτέλεσμα σήμερα να θεωρούνται στη συντριπτική τους πλειοψηφία ιδιαιτέρως τροποποιημένοι.

Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι στα 1,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα ευρωπαϊκών ποταμών υπάρχουν πάνω από 1 εκατομμύριο εμπόδια, δηλαδή κάθε 1 με 2 χιλιόμετρα συναντά κανείς ένα τεχνητό εμπόδιο: φράγμα, εκτροπή, κανάλι, ιρλανδική διάβαση κλπ. Η κατάσταση αυτή έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις, όπως τη συρρίκνωση των πληθυσμών των μεταναστευτικών ψαριών γλυκού νερού κατά 93%, ενώ η έλλειψη φυσικού χώρου για την εκτόνωση των όλο και πιο έντονων πλημμυρικών φαινομένων των τελευταίων ετών έχει οδηγήσει σε ανυπολόγιστες καταστροφές, δυστυχώς ακόμα και στην απώλεια συνανθρώπων μας.

Αναγνωρίζοντας αυτό το πρόβλημα, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 και ο Ευρωπαϊκός Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης θέτουν ως στόχο την απελευθέρωση 25.000 χλμ ποταμών στην Ευρώπη μέσα στην επόμενη δεκαετία, μέσω της απομάκρυνσης φραγμών από τους ποταμούς. Αν και στη Βόρεια και Βορειοδυτική Ευρώπη έχουν καταγραφεί χιλιάδες περιπτώσεις απομάκρυνσης φραγμών με σημαντικά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, σε πολλές περιοχές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων, η αφαίρεση φραγμάτων δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί.

Έτσι, το κίνημα Dam Removal Europe, με επικεφαλής τον οργανισμό World Fish Migration Foundation και συνεργάτες το MedINA, το Fauna & Flora, το Wetlands International, το European Rivers Network, και τα WWF Ολλανδίας, Σλοβακίας και Αδριατικής, έλαβαν την πρωτοβουλία να ξεκινήσουν το έργο “Scaling up dam removal: implementation plan for Southeastern Europe” με στόχο την ανάπτυξη ενός σχεδίου εφαρμογής απομάκρυνσης φραγμών από τους ποταμούς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με μεγαλύτερη έμφαση στην Ελλάδα, την Κροατία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία.

 

Πιο συγκεκριμένα, το έργο επικεντρώνεται στις παρακάτω δράσεις:

 

• Διαμόρφωση προτάσεων για τη δημιουργία πιο ευνοϊκών πολιτικών ως προς την απομάκρυνση φραγμών.

 

•  Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, διάχυση τεχνογνωσίας, εργαλείων και καλών πρακτικών.

 

• Ενίσχυση του κινήματος Dam Removal Europe στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους ανθρώπους και φορείς να απομακρύνουν φραγμούς από τους ποταμούς τους, μέσα από τη συμμετοχή τους σε αιτήσεις χρηματοδότησης που θα υποβληθούν στο πρόγραμμα Open Rivers Programme.

Το έργο “Scaling up dam removal: implementation plan for Southeastern Europe” έχει διάρκεια τρία χρόνια και χρηματοδοτείται από το Open Rivers Programme. Φορέας υλοποίησης είναι το World Fish Migration Foundation και εταίροι το MedINA, το Fauna & Flora, το Wetlands International (WI), το European Rivers Network (ERN) και τα WWF Ολλανδίας, Σλοβακίας και Αδριατικής.

 

Πηγή: Med-ina.org

Φωτογραφία: Hučava Weir, Slovakia © Rob Kleinjans