Αποδόθηκε το μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο ενόψει της βράβευσης από την Europa Nostra- Ψηφίστε για το βραβείο κοινού

Πραγματοποιήθηκε χθες 3 Σεπτέμβρη η τελετή απόδοσης του μνημείου της Επισκοπής στη Σίκινο  παρουσία της Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου ενόψει της βράβευσης από τη Europa Nostra για την αποκατάσταση του.

Πλήθος κόσμου παραβρέθηκε στην τελετή ενώ το παρών έδωσαν,  η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη,  ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γ. Χατζημάρκος και εκπρόσωποι της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ  ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ  Περιβάλλοντος και Πολιτισμού  που είναι επίσημος εκπρόσωπος της Europa Nostra στην Ελλάδα, οι Βουλευτές Κυκλάδων και οι  Δήμαρχοι πολλών νησιών των Κυκλάδων.

 

Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς/ Europa Nostra 2022 βραβεύεται το έργο της στερέωσης και αποκατάστασης του Μνημείου της Επισκοπής .

Πρόκειται για τo ένα από τα 8 ευρωπαϊκά βραβεία στην Κατηγορία της  Συντήρησης των Βραβείων EuropaNostra 2022, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη»/ Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2022 σηματοδοτεί την 20η επέτειο των κορυφαίων Βραβείων της Ευρώπης στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς, με 30 εξαιρετικά επιτεύγματα από 18 Ευρωπαϊκές χώρες να βραβεύονται σε 5 κατηγορίες.

Το Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο, η ” Ακρόπολη” των Κυκλάδων

Το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιο λόγω της μετατροπής του σε βυζαντινό ναό με αδιάλειπτη χρήση.

Το αρχαίο οικοδόμημα συνδυάζεται με διαδοχικές επεμβάσεις κατά τον μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια, προσφέροντας ένα μοναδικό παλίμψηστο ιστορικών περιόδων που σπάνια διασώζεται σε άλλες περιπτώσεις αρχαίων μνημείων.

Σοβαρά πληγωμένο από καταστροφικούς σεισμούς και ανθρώπινες επεμβάσεις ανά τους αιώνες, το μνημείο εγκαταλείφθηκε τον 20ο αιώνα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Ephorate of Antiquities of Cycladesτο 2016 αποφάσισε την αποκατάστασή του και την επαναλειτουργία του για το κοινό.

Την μελέτη αποκατάστασής του ανέλαβε το επιστημονικό προσωπικό της Εφορείας, εγχείρημα που υποστηρίχθηκε από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού ( ΕΛΛΕΤ) και το ΊδρυμαΜαρτίνου Α. & Μ. Μαρτίνου με την χρηματοδότηση της στατικής και γεωτεχνικής μελέτης. Το συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Europe in my region και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Η κοινότητα της Σικίνου παρείχε κάθε υποστήριξη για την υλοποίηση του έργου αφοσιωμένη στην αναστήλωση του μνημείου της Επισκοπής μετά από μισό αιώνα που παρέμενε κλειστό.

Τελετή Απονομής Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς για το 2022

Στις 26 Σεπτεμβρίου στην Κρατική Όπερα της Πράγας , οι νικητές θα τιμηθούν κατά την Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς με οικοδεσπότες την Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, και τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Europa Nostra.

Τα Grand Prix των νικητών καθώς και ο νικητής του Βραβείου Επιλογής του Κοινού, που θα απονεμηθούν σε κάποια από τα φετινά βραβευθέντα έργα και που θα λάβουν καθένα από €10,000, θα ανακοινωθούν κατά την Τελετή Απονομής.

Oι υποστηρικτές και λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς παροτρύνονται να ψηφίσουν διαδικτυακά για την ανάδειξη του Βραβείου Επιλογής του Κοινού και να κινητοποιήσουν την υποστήριξη του νικητή ή των νικητών από την χώρα τους ή από κάποια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα.

 

Η Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, θα είναι ένα από τα εξέχοντα δρώμενα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής για την Πολιτιστική Κληρονομιά για το 2022, η οποία θα λάβει χώρα από τις 25 μέχρι τις 27 Σεπτέμβριου στην Πράγα.

 

Ψηφίστε για το Europa Nostra Award 2022 έως τις 11 Σεπτεμβρίου

 

Η ψηφοφορία για το βραβευμένο με Europa Nostra Award 2022 έργο αποκατάστασης της Επισκοπής Σικίνου για το βραβείο κοινού έχει ήδη ξεκινήσει .

Το βραβείο κοινού λαμβάνει χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, το οποίο σε περίπτωση που το κερδίσουμε,  αναφέρει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, θα ενισχύσει την επιστημονική δημοσίευση του μνημείου.

Που ψηφίζετε

Ψηφίζετε online έως τις 11/9   https://vote.europanostra.org 

Η διαδικασία απαιτεί να ψηφίσει κανείς 3 μνημεία/δράσεις από τα συνολικά 30 βραβευμένα. H πρώτη ψήφος παίρνει 3 πόντους, η δεύτερη 2 και η τρίτη 1 πόντο. Για να οριστικοποιηθεί η ψήφος σας χρειάζεται επιβεβαίωση στο email που θα λάβετε.

 

Ο χαιρετισμός της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου

 

«Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι στη μέση του Αιγαίου, στον αμόλυντο τόπο της Σικίνου, μπροστά σ’ αυτό το εξαιρετικό, υποδειγματικό έργο αναστήλωσης και αποκατάστασης. Σ’ ένα από τα πιο όμορφα κυκλαδονήσια μας, “σπόνδυλο κάποιανου Δία”, όπως έγραψε στο ‘Αξιον Εστί ο Οδυσσέας Ελύτης, και μαζί παιδί της Παναγιάς που το “κρατάει στην ποδιά της”, όπως και τα άλλα θαλασσοπερίβλητα αδέλφια του. Μπροστά σ’ ένα μνημείο όπως η Επισκοπή, οι στίχοι αυτοί αποκτούν κυριολεκτικό περιεχόμενο. Μας μιλούν για την αξιοθαύμαστη σύνθεση δύο αντιλήψεων για τον κόσμο, τον άνθρωπο και τον προορισμό του, που παρά τα διαφορετικά καταγωγικά τους στοιχεία, τον προσανατολισμό και την προοπτική τους, συγκλίνουν και αλληλεπιδρούν. Αποδίδουν ποιητικά τη μετάπλαση και τη διάσωση του αρχαίου ελληνισμού μέσα από το συνταίριασμά του με τον χριστιανισμό. Συμπυκνώνουν με εξαιρετική ευαισθησία την αίσθηση που αποκομίζουμε όταν αντικρίζουμε μνημεία όπως αυτό το εντυπωσιακό παλίμψηστο αρχαιότητας και μεσαίωνα.

Ο ναός της Επισκοπής είναι μια αφήγηση μακράς, πολύ μακράς διάρκειας, που υπερβαίνει τον βραχύ χρόνο της ζωής ενός ανθρώπου και ξεπερνά τον επείγοντα χαρακτήρα των εκρηκτικών γεγονότων. Διακρίνουμε εδώ χαρακτηριστικά μιας αντίληψης για το ιερό που παραμένουν αμετάβλητα, ή καλύτερα χωνεύονται το ένα μέσα στο άλλο, ενώ γύρω τους χιλιάδες ρήξεις και ανατροπές ανανεώνουν το πρόσωπο του κόσμου. Όπως πολύ εύστοχα ειπώθηκε, ο ναός της Επισκοπής είναι ένας πυκνωτής ιστορικού φορτίου. Ένα ρωμαϊκό μαυσωλείο, το οποίο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό μετά τρούλου στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους, αργότερα, κατά τον Μεσαίωνα δέχτηκε υποστηλωτικές επεμβάσεις και παρέμεινε σε χρήση ως εκκλησία μέχρι και πριν από εξήντα χρόνια. Ένα μνημείο στο οποίο εγγράφονται επάλληλα στρώματα της ιστορίας του ελληνισμού.

Μαθαίνουμε ότι ο ανώνυμος κυκλαδίτης μάστορας, που ανέλαβε τη μετατροπή του μαυσωλείου σε εκκλησιά, δεν διατήρησε μόνο το ναόμορφο κτίσμα της ρωμαϊκής περιόδου αλλά και το αναστήλωσε ανατοποθετώντας ακόμα και τμήματα του αρχαίου θριγκού στη θέση τους. Σε μια πρώτη, βιαστική αποτίμηση, τείνει κανείς να σκεφτεί ότι αυτή η σύνθεση ήταν προϊόν της ανάγκης, ή ακόμα και κατασκευαστική ευκολία. Αλλά δεν είναι έτσι. Είναι αποτέλεσμα της επιθυμίας να συνδεθεί το βυζαντινό παρόν με το αρχαίο παρελθόν. Να μνημειωθεί η συνέχεια. Και έτσι να φωτιστεί η μυστηριακή και δυσερμήνευτη λειτουργία του ιερού ως θεμελιώδους ανθρώπινου βιώματος, που εκφράστηκε με διάφορες μορφές στη μακρά, αδιάσπαστη πορεία του ελληνικού πολιτισμού.

Θέλω να συγχαρώ τους συντελεστές αυτής της υποδειγματικής αποκατάστασης που τιμάται σήμερα με το βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς, Europa Nostra 2022. H μεθοδική έρευνα και η σχολαστική συντήρηση του ναού, υπό την καθοδήγηση του επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρη Αθανασούλη, με τη συμμετοχή του Δήμου και της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου και με την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και του Ιδρύματος Μαρτίνου, αλλά κυρίως η ακάματη, πολύχρονη αφοσίωση αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, συντηρητών, εργατών, υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και απλών κατοίκων, ανέδειξαν με τον καλύτερο τρόπο το μοναδικό αυτό πολιτισμικό τοπόσημο, επιτρέποντάς μας σήμερα να ψηλαφίσουμε με δέος τα ίχνη της μακραίωνης ιστορίας μας. Τους ευχαριστούμε».

 

Ο χαιρετισμός της  Υπουργού  Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη

«Στην αποκατάσταση των μνημείων, εκτός από το να αποκαθιστούμε τη μορφή, την ύλη, τις αξίες αυτών των μνημείων, συχνά βρισκόμαστε σε νέα επιστημονικά δεδομένα, τα οποία -όπως στην περίπτωση του τάφου της Νεικούς- αλλάζουν, σε μεγάλο βαθμό, τις γνώσεις μας για τον αρχαίο κόσμο.

Είμαι πραγματικά ιδιαίτερα ευτυχής, γιατί το μνημείο αυτό αποκαταστάθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με τον τρόπο που η Αρχαιολογική Υπηρεσία ξέρει να κάνει έργα αποκατάστασης, αλλά και να συμβάλλει καθοριστικά στα μεγάλα τεχνικά έργα, τα οποία αλλάζουν την εικόνα της χώρας μας, και τα οποία συμβάλλουν στην αναπτυξιακή προοπτική κάθε τόπου. Γιατί ο Πολιτισμός και δη, η πολιτιστική κληρονομιά, είναι άμεσα συνυφασμένος με την Οικονομία και την Ανάπτυξη.

Ο στόχος μας είναι να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα έργα και είμαι ευτυχής γιατί από το 2019 μέχρι σήμερα, στα 50 έργα του 2019, προσθέσαμε 550 ακόμη. Διότι, έτσι, αποδίδονται πόροι στις τοπικές κοινωνίες και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, την περίοδο της κατασκευής των έργων, αλλά και την περίοδο της λειτουργίας τους.

Ευχαριστώ την Europa Nostra και το κλιμάκιο της, το οποίο βρίσκεται εδώ μαζί μας με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα της, για την αναγνώριση του πόνου και του μόχθου των εργαζομένων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, επειδή αποδίδουν και αυτό το μνημείο με υποδειγματικό τρόπο στην πατρίδα μας και στην τοπική κοινωνία».

Ο Ναός της Επισκοπής (17ος αι.) είναι χτισμένος επί αρχαίου ναόσχημου κτηρίου, το οποίο μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ιερό του Απόλλωνα Πυθίου. Κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.), το οποίο μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία. Το μνημείο, αποτελεί ένα από τα λίγα παραδείγματα κτηρίων της αρχαιότητας που σώζονται σε καλή κατάσταση, διατηρώντας τις μεταγενέστερες προσθήκες. Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης, ανακαλύφθηκε, σε κρύπτη, ασύλητος κιβωτιόσχημος τάφος γυναίκας, της Νεικούς, ο οποίος περιλάμβανε πολύτιμα κτερίσματα. Το μαυσωλείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό τον 8ο αι, ενώ τον 14ο αι. τεκμαίρεται μία ακόμη οικοδομική φάση. Δίπλα στο κτήριο της Επισκοπής βρίσκεται ο ναός της Αγίας Άννας με εξαιρετικά σχέδια και τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα”.

Το σύνολο του έργου, περίπου 1.000.000 ευρώ, χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Η αποκατάσταση του μνημείου υποστηρίχθηκε από το Ίδρυμα Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, το οποίο χρηματοδότησε τη στατική και γεωτεχνική μελέτη. Την τελετή των θυρανοιξίων τέλεσε ο Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μήλου κ.κ. Δωρόθεος

Παρόντες στην τελετή ήταν οι βουλευτές Κυκλάδων Γιάννης Βρούτσης, Φίλιππος Φόρτωμας και Κατερίνα Μονογυιού, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης, ο Δήμαρχος Σικίνου Βασίλης Μαράκης, η Πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ Λυδία Καρρά, καθώς και οι δήμαρχοι, Θήρας, Ίου, Μυκόνου, Νάξου.

 

Κεντρική φωτογραφία: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

Φωτογραφίες εκδήλωσης : Φίλων του SantoriniMagazine.gr / Ευχαριστούμε