Σχέδια διαχείρισης προορισμών. Πόσο άμεσα χρειάζεται στη Σαντορίνη & γιατί ;
Το σχέδιο διαχείρισης που λείπει από το τουριστικό προϊόν και η αναγκαιότητα για άμεσες παρεμβάσεις στη Σαντορίνη
Η φετινή τουριστική περίοδος δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αφήνοντας επιχειρηματίες και κατοίκους των νησιών των Κυκλάδων μετέωρους. Οι προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν από παράγοντες του τουρισμού και το Υπουργείο Τουρισμού δεν αποτυπώθηκαν στην πράξη και έμειναν στην επικοινωνία. Με τις Κυκλάδες να βιώνουν το πιο δυστοπικό καλοκαίρι των τελευταίων χρόνων.
Οι πληρότητες στα ξενοδοχεία της Σαντορίνης ήταν μειωμένες τουλάχιστον 30%. Μήνα με τον μήνα περίμεναν οι ξενοδόχοι να βελτιωθεί η κίνηση κάτι που δεν έγινε ούτε τον Αύγουστο. Η εστίαση αντιμετώπισε μια χρονιά που σίγουρα έχει να βιώσει πολλά χρόνια. Η κατανάλωση κινήθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα και τα στοιχεία δείχνουν μείωση 15% που φτάνει έως 30 % σε περιοχές όπως η νότια και η ανατολική πλευρά του νησιού. Στον εμπορικό κόσμο η ίδια εικόνα με μειώσεις που φτάνουν το 30 % και κανείς δεν μιλά για κέρδος την φετινή χρονιά εκτός από τα καταστήματα που εξυπηρετούν τους επισκέπτες της κρουαζιέρας που θα κινηθούν στα περσυνά επίπεδα.
Οι επισκέπτες που δέχθηκε το νησί σύμφωνα με όσους δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, δεν είχαν την αγοραστική δύναμη που απαιτεί η αγορά για να σημειώσει κέρδη.
Κάποιοι σκέφτονται ευτυχώς που υπάρχει και η Κρουαζιέρα και οι ημερήσιοι επισκέπτες από τα ημερόπλοια που επισκέπτονται το νησί από την Κρήτη. Δεν λείπουν όμως οι φωνές των ειδικών που μιλούν για έλλειψη σχεδιασμού του προορισμού και δείχνουν ως παράδειγμα τους επισκέπτες της κρουαζιέρας και των ημεροπλοίων ως «υπαίτιους» για την σημερινή εικόνα του νησιού. Οι εικόνες συνωστισμού που δημιουργούνται από την διαχείριση των επισκεπτών της κρουαζιέρας και των ημεροπλοίων κάνουν το γύρω του διαδικτύου με σχόλια που δεν εκφράζουν ικανοποίηση .
Οι υποδομές δέχονται ιδιαίτερες επιβαρύνσεις με τους δρόμους να γίνονται αδιάβατοι. Περιοχές όπως το λιμάνι, τα σοκάκια της Οίας και των Φηρών και έξω από το τελεφερίκ δίνουν την εντύπωση πως το νησί «βουλιάζει» από κόσμο, ιδιαίτερα σε Οία και Φηρά, αφήνοντας πίσω τους κυρίως σκουπίδια.Οι επιβάτες της κρουαζιέρας είναι αυξημένοι κατά 50% σε σχέση με το 2022, ξοδεύουν μέσω όρο 60€ το άτομο. Διαιρώντας αυτό το ποσό στις περιοχές και τις επιχειρήσεις που επισκέπτοναι μπορεί πολύ εύκολα κανείς να αντιληφθεί τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Κίνηση, όχληση και ένα χάος με ελάχιστους τζίρους.
Οι επισκέπτες που διαμένουν σε καταλύματα ενοχλούνται καθώς δεν μπορούν να απολαύσουν το νησί το οποίο επέλεξαν για τις διακοπές τους. Απολαμβάνουν την διαμονή τους και τις υπηρεσίες που τους παρέχονται στα καταλύματα, και στα καταστήματα του νησιού αλλά εκφράζουν την δυσαρέσκεια τους σε κάθε ευκαιρία στους ξενοδόχους, τις ρεσεψιόν, στους οδηγούς που αναλαμβάνουν την μετακίνηση τους αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα αν αποφασίσουν να επισκεφθούν τα Φηρά και την Οία τις ώρες που βρίσκονται και οι επισκέπτες της κρουαζιέρας.
Οι μέρες που μένουν στο νησί έχουν μειωθεί στις 3,5 διανυκτερεύσεις. Τα στοιχεία δείχνουν πως οι επισκέπτες αλλάζουν χρόνο με τον χρόνο, με τις διανυκτερεύσεις να μειώνονται και τους επιχειρηματίες να ανησυχούν για το μέλλον τους. Οι επιχειρήσεις του τουρισμού επενδύουν κάθε χρόνο εκατομμύρια για να παρέχουν τις καλύτερες υπηρεσίες, ταυτόχρονα όμως αυξάνεται και ο αριθμός των καταλυμάτων και των καταστημάτων εστίασης και εμπορίου, με αποτέλεσμα να κερδίζουν όλοι, όλο και λιγότερα.
Η οικοδομική δραστηριότητα στο νησί από το Βορρά μέχρι το Νότο συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς.Οι άδειες αφορούν κατοικίες που την αμέσως επόμενη στιγμή μετατρέπονται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.Οι οικοδομές για τουριστική χρήση έχουν απαγορευτεί αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν τη συγκεκριμένη δόμηση, όπως και τις στρατηγικές επενδύσεις που ήδη γνωρίζουμε για το νησί και αφορούν μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα.
Το δίκτυο ηλεκτροδότησης δέχεται πιέσεις που μεταφράζονται σε διακοπές ρεύματος εν μέσω τουριστικής περιόδου με τους επισκέπτες να κάνουν παράπονα την στιγμή που πληρώνουν αρκετά χρήματα τουλάχιστον σε ξενοδοχεία της Καλντέρας για διαμονή.
Οι αφαλατώσεις πληθαίνουν για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση σε νερό με ότι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον. Οι αμέτρητες πισίνες και τα τζακούζι πρέπει να γεμίσουν και χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται. Η πίεση του νερού στο δίκτυο τους καλοκαιρινούς μήνες μειώνεται με τους κατοίκους να παραπονιούνται ότι δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν όπως θα έπρεπε. Οι υδροφόρες μεταφέρουν όλο το 24ωρο νερό στις περιοχές που δεν υδροδοτούνται από το δίκτυο. Ο υδροφόρος ορίζοντας φτωχαίνει μέρα με την ημέρα.
Τα σκουπίδια πληθαίνουν η καθαριότητα στο νησί και στους δρόμους αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση, με την χωματερή να γεμίζει καθώς δεν έχουν προχωρήσει ακόμη τα έργα για την διαχείριση των απορριμμάτων στο νησί.
Η βιωσιμότητα του νησιού υπάρχει ως λέξη σε κάθε συζήτηση όταν αναφέρονται σε αυτό Πολιτεία και φορείς ωστόσο η κατάσταση παραμένει ζοφερή.
Οι κάτοικοι του νησιού βιώνουν μια δύσκολη καθημερινότητα, επισημαίνουν τα προβλήματα και περιμένουν λύσεις οι οποίες δεν φαίνονται τουλάχιστον άμεσα. Η εύρεση στέγης δυσκολεύει κύριους τομείς να λειτουργήσουν όπως είναι η υγεία, η παιδεία,οι υπηρεσίες, τον ίδιο τον τουρισμό – εργαζόμενοι. Ακόμα και οι ντόπιοι που δεν ασχολούνται με τον τουρισμό, έχουν αρχίσει και φεύγουν μην θέλοντας να ζήσουν άλλο στη βιομηχανία του τουρισμού που έχει μετατραπεί ο τόπος τους.
“Το DMMO πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να αναπτυχθούν καινούργια προϊόντα”
Σχέδιο για την διαχείριση του Τουρισμού δεν υπάρχει. Ο φορέας διαχείρισης και προώθησης του προορισμού(DMMO) παρότι έγινε νόμος του κράτους δεν φαίνεται να προχωρά παρά τις ανακοινώσεις. Η τελευταία ενημέρωση στο συγκεκριμένο θέμα ήταν από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου το Μάϊο του 2022 για την Ίδρυση του DMMO που θα λειτουργούσε για την Περιφέρεια και θα εστίαζε σε κάθε νησί ξεχωριστά. Από τότε μέχρι σήμερα δεν έχουμε ακούσει να έχει σημειωθεί κάποια ουσιαστική εξέλιξη.
Το Santorini Magazine μίλησε με την Μπέτυ Χατζηνικολάου, Νομικό με εξειδίκευση σε θέματα τουρισμού και πρώην πρόεδρο του ΕΟΤ για τους φορείς διαχείρισης και προώθησης προορισμών. Συζητήσαμε για την αναγκαιότητα τους, το πως μπορούν να βοηθήσουν τους προορισμούς να αναπτυχθούν σωστά αλλά και να διαχειριστούν τα προβλήματα τους. Για τις αδυναμίες του νόμου καθώς δεν ορίζει με ποιον τρόπο θα γίνεται η συνεργασία ανάμεσα στους Περιφερειακούς και στους Δημοτικούς Φορείς Διαχείρισης.
“Αν ισχύσουν οι ρυθμίσεις του νόμου η Σαντορίνη θα χαρακτηριστεί πρότυπος προορισμός ολοκληρωμένης διαχείρισης και θα κάνει δικό της DMMO, σε Δημοτικό επίπεδο”, μας επισήμανε. “Όμως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει”. Μία ακόμη αδυναμία του νόμου είναι ότι δεν προβλέπει για τους Δημοτικούς DMMO από που θα προκύψουν οι πόροι για την λειτουργία τους. Όπως επίσης και την υποχρεωτική πρόσληψη εξειδικευμένων στελεχών. Στοιχεία που είναι απαραίτητα για την αποτελεσματικότητα του.
Η συζήτηση μας επικεντρώθηκε στη Σαντορίνη καθώς το νησί είναι από τα πιο προβεβλημένα νησιά παγκοσμίως και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει δεν αφορούν το μέλλον αλλά το παρόν.
«Ο Δήμος οι φορείς και οι επιχερηματίες πρέπει να βάλουν τα πράγματα κάτω να δούνε που βρίσκονται χωρίς ωραιοποιήσεις»
«Θα πρέπει όλοι, Δήμος, φορείς και επιχειρηματίες να βάλουν τα πράγματα κάτω να δούνε που βρίσκονται χωρίς ωραιοποιήσεις . Να κάνουν άμεσα διαχείριση επισκεπτών. Να δουν σε τι βαθμό οι τόσοι πολλοί επισκέπτες της κρουαζιέρας τους «συμφέρουν», βάζοντας στην εξίσωση το κόστος και την ωφέλεια. Όταν λέμε κόστοςδεν εννοούμε μόνο οικονομικό αλλά σε κοινωνική όχληση, όχληση των υπολοίπων τουριστών που επέλεξαν το νησί για τις διακοπές τους κ.α.
“Το DMMO πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να αναπτυχθούν καινούργια προϊόντα”
Η Σαντορίνη πρέπει να απομακρυνθεί σιγά σιγά από το κυρίαρχο προϊόν που είναι η Δύση και η Σέλφι στο ηλιοβασίλεμα. Ένα προϊόν που είναι απλά ένα σκηνικό και κάνει το γύρω του διαδικτύου παράλληλα με εικόνες συνωστισμού. Να διαμορφωθούν ειδικά προϊόντα που θα είναι ιδιαίτερα ελκυστικά σε άτομα με ειδικά ενδιαφέροντα.
Να αναδειχθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού.
Οι πολιτιστικοί του πόροι, οι παραδοσιακοί οικισμοί , η παραδοσιακή αγροδιατροφή, οι αμπελώνες, το κρασί να αναδειχθεί η ιδιαίτερη γεωμορφολογία του. Έχει δυνατότητες, να αναπτύξει η Σαντορίνη καινούργια προϊόντα και να αμβλύνει την κατάσταση, σε σχέση με την προβολή του σκηνικού του ηλιοβασιλέματος.
Χρειάζεται όμως ένα σχέδιο προώθησης και προβολής για τα ειδικά θέματα τα προϊόντα τα θεματικά δεν μπορείς να τα αφήνεις έτσι στην τύχη τους, ένα σχέδιο μάρκετινγκ που είναι απαραίτητο ακόμα και για την διαχείριση κρίσεων, αναφέρει.”Η έννοια του υπερτουρισμού λογικά δεν αρέσει στο νησί γιατί κάθε φορά που ακούγεται ή γράφεται είναι σαν να το σπρώχνεις προς τα κάτω. Σχηματίζει ο δυνητικός επισκέπτης την εικόνα ότι το νησί δέχεται πολύ κόσμο και δεν το επιλέγει” μας λέει.
“Δεν είναι λύση να φτιάχνουμε συνέχεια υποδομές για να δεχθούμε επιπλέον κόσμο γιατί αυτό δεν έχει τέλος”
Όμως υπερτουρισμό πότε έχουμε, εξηγεί, όταν έχουμε υπέρβαση των ορίων των υποδομών και όχι μόνο. Δεν είναι λύση να φτιάχνουμε συνέχεια υποδομές για να δεχθούμε επιπλέον κόσμο γιατί αυτό δεν έχει τέλος. Δεν μπορεί αυτό να γίνεται επ άπειρον. Υπάρχει ταβάνι και πρέπει να υπάρχει και να σχεδιαστεί.
Το εργαλείο για να γίνει αυτό είναι η φέρουσα ικανότητα, που το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το ΣτΕ είναι σ αυτή την κατεύθυνση.
Οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες πρέπει να στραφούν προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης των υπερβολικών συγκεντρώσεων επισκεπτών, και την αντιμετώπιση της δόμησης.
Φέτος που έχει πτώση στις πληρότητες θα ήταν σκόπιμο να κινητοποιηθεί η τοπική κοινωνία να καταλάβει ότι πρέπει να πάρει κάποια μέτρα.
“Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που δεν μπορεί να περιμένουν”
“Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που δεν μπορεί να περιμένουν”,τονίζει η Μπέτυ Χατζηνικολάου.
- Μέτρα για την διαχείριση των ροών των επισκεπτών
- Έλεγχος βραχυχρόνιων μισθώσεων και διεκδίκηση από τον Δήμο να αποκτήσει κάποιες αρμοδιότητες και να έχει λόγο σε αυτό.
- Δημιουργία προϊόντων που είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος αλλά απαραίτητος και πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
Πρέπει να είναι στόχος να βελτιωθεί η ικανοποίηση των επισκεπτών,επισημαίνει η Μπέτυ Χατζηνικολάου.
Μπορείτε να ακούσετε όλη την συνέντευξη της Μπέτυς Χατζηνικολάου, Νομικό με εξειδίκευση στον Τουρισμό και πρώην Πρόεδρο του ΕΟΤ που παραχώρησε στη Χαρά Καπότου και το Santorini Magazine, στο ηχητικό στην αρχή του δημοσιεύματος.
